Coproland - страна говна, страна из говна, страна-говно

Елена Фанайлова – журналист Русской службы Радио Свобода

Моя подруга, практикующий киевский психотерапевт, написала у себя в фейсбуке об основном запросе её клиентов после Бучи и Ирпени. Это люди, которые возвращаются в свои дома и пытаются наладить мирную жизнь. Это не психотравмы от убийств родных и соседей, не жертвы изнасилований (она признает, что последнее – слишком тяжелые кейсы, за которые она берется крайне редко). Это граждане, в домах которых нагадили российские военные (не только грабили, не только громили). В спальнях, на обеденных столах, в детских комнатах. Написали дерьмом на стенах букву Z и угрожающие фразы.

Теперь украинцы пытаются справиться не только с горем, но и с этой вонью, от которой, как пишет автор, её невыносимо тошнит. Может показаться, что на фоне массовых бомбардировок, разрушений и смертей, бессудных казней мирных жителей, о которых стало известно после Бучи, это всего лишь нелепая, абсурдная особенность «почерка» российских солдат, которую трудно объяснить. В комментариях к своему посту подруга дает ссылку на письмо Станислава Лема к его американскому переводчику, оно опубликовано в 2002 году в Кракове в сборнике «Письма, или сопротивление материи».

Представление о человечности просто уничтожено

В 1977 году Лем читает воспоминания немецкого врача 1945 года, написанные после входа советских войск в Германию, и суммирует этот текст. Он подчеркивает холодную рациональность зла немецких нацистов, но вот что удивительным образом рифмуется с сегодняшним днём: “…ни одно животное не проявляет такого, я бы сказал, экскрементального остервенения, которое проявляли эти русские, забивая и наполняя своими экскрементами разгромленные гостиные, больничные палаты, биде, клозеты, гадя на книги, ковры, алтари; в этом обгаживании всего мира, который они могли, к своей огромной радости, растоптать, раздавить, обосрать и при этом ещё изнасиловав и убив…” И далее Лем заключает: “такому радикально неверующему человеку, как я – мысль о том, что Бога, может, и нет, однако Сатана, наверное, всё же существует, поскольку существуют советские люди, — эта мысль навязчиво возвращается снова и снова. Огромная сверхдержава, со сфальсифицированной идеологией (в нее никто не верит), со сфальсифицированной культурой, музыкой, литературой, образованием, общественной жизнью – все сфальсифицировано от А до Я, настолько добросовестно, под таким давлением репрессий, под таким полицейским надзором, что прямо-таки напрашивается мысль: кому это может служить лучше, чем “Повелителю мух” [Вельзевулу]? Я знаю, что его нет – но в определенном смысле как диагноз это даже ещё хуже, из-за отсутствия также и Отрицательного Полюса Трансцендентности.” (перевод Александра Бондарева)

Посмотрим на симптом, который Лем возводит в синдром страны, которая, как выясняется, мало изменилась в своих народных глубинах и нынешних политических намерениях. Куски дерьма в украинских домах – это так называемое скатологическое поведение – симптоматика ситуативного одичания (см. засохшие кучи в разрушенных русских церквях советского времени). Солдаты в украинских городках гадили не только от страха и стресса. Они вели себя архаическим образом: если позволено убивать, то позволено всё, а безнаказанное девиантное поведение – это синдром архаического «захватчика территории», они её метили, как агрессивные животные. Их личные качества в кейсах «Буча и Ирпень» стёрты, объяснять их поведение в рамках персональной психологии и культурных рамок просто невозможно, да и бессмысленно и с научной точки зрения, и из соображений здравого смысла.

Посмотрим и на метафизику зла, как предлагает Лем. В нынешней «спецоперации» стало видно вот что. Личное зло, которое можно купировать социальными усилиями, усилиями культуры, оказывается метафизически сильнее социальности, оно захватывает массы российских военных, заставляя их действовать по определенному повторяющемуся сценарию: «Убей украинца, пытай украинца, насилуй украинца любого пола и возраста». Этот сценарий описан в русской тюрьме: насилие без предела. Он известен в русской глубинке: убей жену, если она спорит с тобой. Пролом порога насилия, чем занималась и занимается российская пропаганда, переход границы «не убий» это способ манипуляции обществом: «Всё позволено». Представление о человечности просто уничтожено. Это по-настоящему бесстыдный способ власти открыть каналы зла в массах и направить его на новый (украинский) объект.

Нынешнее русское зло в Буче и других украинских городах бессубъектно, асубъектно. Носители его лишены качеств личности, они действуют как архетипические насильники (неважно, по приказу начальства, из страха или, как пишут некоторые аналитики, из-за того, что «местное население не вышло встречать их с цветами»; оно вообще не выходило их встречать, солдаты врывались в дома). Именно из-за бессубъектности такой тип зла не может «объясняться», рационализироваться. Он может быть только наказан в большом цивилизационном масштабе, показательными международными судами. Каких бы медленных бюрократических усилий это ни стоило.

UPD

Отрывок из оригинального письма С.Лема:

Do Michaela Kandla

[...] Właściwie to wszystko, co rzec należało o Sowietach, już zostało wiele razy, w doskonałej artykulacji, dokładnie wypowie­dziane, napisane i opublikowane. Czytam tu naturalnie książki, których nie mogę dostać w Polsce, m. in. wspomnienia osobiste Niemców, przez których przetoczyła się lawina Czerwonej Armii w roku klęski Hitlera, 1945, głównie, pamiętniki z Pomorza (Pommern). Uwagi pewnego lekarza, hrabiego zresztą, człowieka wierzącego, który przeszedł przez to piekło, widział wszystko, co mogą Rosjanie ukształtowani w tym potwornym systemie, te wspomnienia były mi miejscami formułowaniem własnych myśli i osądów, których tylko na papier nie przelałem. Chociaż nie widziałem wcale tego, co on. Okrucieństwo Niemców, wchodzą­cych za Hitlera w kraj okupowany, jest na całej długości skali i na całej szerokości doświadczenia NIEPORÓWNYWALNIE OD­MIENNE od sowieckiego. Niemcy, najpierw idą banały – byli metodyczni, planowi, wykonywali rozkazy, sposobem bezosobo­wym i na ogół mechanicznym; mieli się za Rasę Wyższą, nas, Żydów – za Ungeziefer, za robactwo do wytępienia, robactwo TAK chytre, taką hucpą obdarzone, że te robaki śmiały przy­brać, dzięki łotrowskiej mimicry podobieństwo, łudzące wprost, do Człowieka. Rosjanie zaś, była to sfora świadoma swojej gorszości i niższości w sposób bezsłowny, głuchy, judzący do wszel­kiego rozpasania; więc gwałcąc 80-letnie staruszki, rozdzielając śmierć od niechcenia, pobieżnie, w przebiegnięciu, waląc, rujnu­jąc, niszcząc wszelkie oznaki dostatku, ładu, cywilizacyjnej zamoż­ności, wykazując w bezinteresowności tego zniszczenia znaczną Pomysłowość, Inicjatywę, Uwagę, Koncentrację, Natężenie Woli – tym samym nie tyle na Niemcach się za to mścili (na INNYCH zresztą!), za to, co w Rosji im Niemcy wyrządzili, lecz na świecie poza granicami więzienia swojego zemstę brali, zemstę najpodlejszą z możliwych: obsrywali bowiem wszystko – żadne zwierzęta nie wykazują takiej, powiedziałbym EKSKREMENTALNEJ ZA­CIEKŁOŚCI, jaką ci Rosjanie okazywali, swoimi ekskrementami zatykając, wypełniając, salony rozbite, sale szpitalne, bidety, klozety, srając na książki, dywany, ołtarze; w tym sraniu na cały świat, który MOGLI, co za ich wielka radość, skopać, zmiażdżyć, obsrać i jeszcze pogwałciwszy i pomordowawszy (gwałcili kobiety po porodzie, kobiety po ciężkich operacjach, gwałcili kobiety leżące w kałużach krwi, gwałcili i srali; poza tym MUSIELI kraść zegarki, a gdy jakiś ich mały biedny żołdaczyna nie miał już tej szansy, wśród Niemców w szpitalu, bo poprzednicy jego zabrali wszystko, co było do zabrania, ROZPŁAKAŁ się z żalu i zarazem wołał, że jeśli nie dostanie natychmiast ZEGARKA, zastrzeli trzy osoby). Raz w Moskwie w 6l roku byłem obecny po 12 w nocy, wprost z lotniska, w restauracji ,,ekskluzywnego hotelu” (na ulicy tłum innych chętnych ZABAWY dobijał się darmo do hotelowej bramy) – i choć tam nikt nikogo nie gwałcił, nie mordował ni nie obsrywał – TO SAMO widziałem, i zrobiło to na mnie niezapom­niane wrażenie, nazwałem to hordą szalejącą, ponieważ nie wierzącą w BOGA, tzn. widziałem ludzi, którym wyłupiono Wartości, ludzi z amputowaną totalnie etyką; było to widowisko nieprawdopodobnie ohydne.

Historie te, te diagnozy są znane, a cywilizacja nasza robi, co może, ażeby to ukryć, zadeptać, pogrzebać, nie dostrzec, nie przyznawać się do tego, a jeśli się nie da, to explain away ¹.

System sowiecki jako corruptio optimi pessima ² de facto jest systemem hodowli wszystkich cech, do jakich człowiek upodlony jest w ogolę zdolny. Zdrada najbliższych, wydawanie na męki przyjaciół, kłamstwo na każdym kroku, życie w fałszu od kolebki do grobu, deptanie tradycyjnych wartości kultury i betonowanie pewnych formalnych tej kultury aspektów; wszak jasne, iż owo gwałcenie, mordowanie i obsrywanie jest jedną stroną mo­nety, a drugą jest sowiecki purytanizm, wiktorianizm, „ojczyźnianość”, ,,patriotyzm”, ,,komunistyczna moralność” itd. Co tu pisać, co tu dodawać! I radykalnie niewierzącemu, jak ja, myśl o tym, iż Boga pewno i nie ma, lecz szatan CHYBA jednak jest, SKORO są Sowiety – ta myśl wprost obsesyjnie musi się wciąż od nowa narzucać. Ogromne mocarstwo, ze sfałszowaną ideo­logią (nikt w nią nie wierzy), ze sfałszowaną kulturą, muzyką, literaturą, szkolnictwem, życiem społecznym – wszystko sfał­szowane od A do Z, tak sumiennie, pod takim ciśnieniem represji, z takim policyjnym nadzorem, że wprost narzuca się ta myśl: KOMU to służyć może lepiej niż Panu Much ³??? Ja wiem, że go nie ma – i w PEWNYM sensie to nawet jeszcze przez brak і Negatywnego Bieguna Transcendencji – gorsze jako diagnoza. [...]

Stanisław Lem

Berlin, 6 maja 1977

______________

¹ Usprawiedliwić, wyjaśnić najłatwiej (ang.).

² Zepsucie najlepszego jest najgorsze (łac.)

³ Belzebubowi