Хрыстыянская утопiя.
А хто такі Бог? І адкуль ён наогул узяўся?
Бог жыве ў кожным чалавеку. Па сутнасці, свядомасць чалавека і ёсць часцінай Бога. Але, зразумела, не ў тым прымітыўна-рэлігійным сэнсе, якое мае на ўвазе большасць людзей. Бог гэта ўсяго толькі сукупнасць маральна-этычных каштоўнасцяў выпрацаваных, чалавецтвам падчас сваёй сацыяльнай эвалюцыі. Пачынаючы з многабожжа
першабытнага чалавека і сканчаючы Вялікім Макаронным Монстрам, удасканальваецца не толькі рэлігія, але і сама сутнасць Бажства. У яе ўносяцца ўсе новыя і новыя прынцыпы, якія адлюстроўваюць эвалюцыю соцыума і маралі.
Фактычна, Бог гэта тое, што грамадствам, асобным чалавекам прызнаецца за ідэал развіцця Чалавецтва, і абапіраецца ён у першую чаргу на этычныя нормы. Калі ў старажытныя часы бажаство патрабавала ахвяр, часцяком і чалавечых, то цяпер Бог адмаўляе забойства. І не таму, што Хрыстос больш любіць людзей, чым Молах, а таму, што змяніўся сам чалавек.
Бог не толькі стварыў Чалавека па свайму падабенству — у кожным чалавеку жыве Бог. Свядомасць чалавека гэта і ёсць божая іскра. А ўсведамленне ўніверсальных маральных прынцыпаў — яму служэнне. Выконваць запаведзі Бога, можна зусім у яго не верачы. Больш таго атэіст, які жыве ў адпаведнасці з нормамі маралі, можа быць больш бязгрэшным, чым праваслаўны іерарх закліквалы да забойства ў імя веры. Выкананне агульначалавечых правіл і нормаў, больш значна чым выкананне запаведзяў Божых (хоць, у сутнасці, яны тоесныя), бо запаведзі гэтыя ўжо некалькі тысячагоддзяў не абнаўляліся, у той час як Бог, увесь гэты час удасканальваўся. Чалавек, сумленна пражыўшы жыццё паводле Законаў дзяржавы, грамадствы, сем'і цалкам можа лічыцца святым, нават не верачы ў Бога, і не падазраючы пра гэта.
Вядома, рэлігія была неабходна, неабходна яна і сёння. Толькі разумны чалавек, інтэлектуал здольны ўсвядоміць праўдзівую каштоўнасць ідэі Бога, і рэалізацыю яе ў паўсядзённым жыцці. Не ўдаючыся ў падрабязнасці, нагадаю, да прыкладу, маральны імператыў Канта. Радавому ж чалавеку, звычайнаму, з інтэлектам ніжэй сярэдняга (не будзем крывіць душой, і прызнаём, што іх усё ж большасць), усвядоміць гэта недаступна. Таму грамадствам і выпрацаваны інстытут рэлігіі і цэрквы. Іх задача прымітывізацыя божай ідэі, тлумачэнне яе чалавеку на зразумелым яму мове. Натуральна, што Царква кіруецца людзьмі з усімі іх дадатнымі і адмоўнымі рысамі (а часцяком яна кіруецца і людзьмі далёкімі ад чалавечых і божых запаведзяў), таксама нясе ў сабе, не толькі дабро, але часта і зло, але, тым не менш, з'яўляецца нейкім маяком паказвальным праведны шлях. З развіццём адукацыі, культуры, этыкі і нават эканомікі, колькасць людзей разумных, інтэлектуальна развітых расце. Роля рэлігіі змяншаецца, агульначалавечыя каштоўнасці прызнаюцца шматлікімі дзяржавамі. Чалавецтва набліжаецца да свайго ідэалу — Богу. Але з за таго, што большасць насельніцтва зямлі ўсё ж па ранейшым не валодае здольнасцю да крытычнага мыслення, не здольна зразумець і прыняць уневерсальныя каштоўнасці, у сувязі з тым, што лідары дзяржаў (ды і рэлігійныя лідары таксама), эгаістычныя, авантурыстычныя, час ад часу адбываюцца крызісы маралі. Палітыка мультыкультуралізму, усеагульнай талерантнасці, ідэалогія грамадства спажывання, прывялі да крызісу маралі Заходняй часткі планеты. Прынцыпы гэтыя, цалкам вытлумачальныя з пункту гледжання Боскасці (як прыклад — анёлы то бясполыя!), яны не зразумелыя «простым» людзям. І іншая крайнасць на Ўсходзе — антыгуманныя, дыктатарскія, нэафашыстскіяе лозунгі і дзеянні, часцяком інспіраваныя рэлігіяй (джыхад), «глыбіннаму» народу блізкія і зразумелыя. Крызіс этыкі і маралі ахоплівае ўвесь свет, і чым гэта скончыцца пакуль не ясна. Але шляхі яго пераадолення ўсё ж зразумелыя: інтэлектуальнае развіццё Чалавецтва і кожнага чалавека. Гэта задача інтэлектуалаў. «Горад сонца» Кампанеллы, якім кіруюць мудрацы, пакуль утопія. Такая ж утопія, як і Рай на Зямлі. Але гэта не значыць, што да гэтага не трэба імкнуцца. І ўся адказнасць усё ж ляжыць на інтэлектуалах, іх задача змяніць свет усімі даступнымі сродкамі.
Бог жыве ў кожным чалавеку. Па сутнасці, свядомасць чалавека і ёсць часцінай Бога. Але, зразумела, не ў тым прымітыўна-рэлігійным сэнсе, якое мае на ўвазе большасць людзей. Бог гэта ўсяго толькі сукупнасць маральна-этычных каштоўнасцяў выпрацаваных, чалавецтвам падчас сваёй сацыяльнай эвалюцыі. Пачынаючы з многабожжа
першабытнага чалавека і сканчаючы Вялікім Макаронным Монстрам, удасканальваецца не толькі рэлігія, але і сама сутнасць Бажства. У яе ўносяцца ўсе новыя і новыя прынцыпы, якія адлюстроўваюць эвалюцыю соцыума і маралі.
Фактычна, Бог гэта тое, што грамадствам, асобным чалавекам прызнаецца за ідэал развіцця Чалавецтва, і абапіраецца ён у першую чаргу на этычныя нормы. Калі ў старажытныя часы бажаство патрабавала ахвяр, часцяком і чалавечых, то цяпер Бог адмаўляе забойства. І не таму, што Хрыстос больш любіць людзей, чым Молах, а таму, што змяніўся сам чалавек.
Бог не толькі стварыў Чалавека па свайму падабенству — у кожным чалавеку жыве Бог. Свядомасць чалавека гэта і ёсць божая іскра. А ўсведамленне ўніверсальных маральных прынцыпаў — яму служэнне. Выконваць запаведзі Бога, можна зусім у яго не верачы. Больш таго атэіст, які жыве ў адпаведнасці з нормамі маралі, можа быць больш бязгрэшным, чым праваслаўны іерарх закліквалы да забойства ў імя веры. Выкананне агульначалавечых правіл і нормаў, больш значна чым выкананне запаведзяў Божых (хоць, у сутнасці, яны тоесныя), бо запаведзі гэтыя ўжо некалькі тысячагоддзяў не абнаўляліся, у той час як Бог, увесь гэты час удасканальваўся. Чалавек, сумленна пражыўшы жыццё паводле Законаў дзяржавы, грамадствы, сем'і цалкам можа лічыцца святым, нават не верачы ў Бога, і не падазраючы пра гэта.
Вядома, рэлігія была неабходна, неабходна яна і сёння. Толькі разумны чалавек, інтэлектуал здольны ўсвядоміць праўдзівую каштоўнасць ідэі Бога, і рэалізацыю яе ў паўсядзённым жыцці. Не ўдаючыся ў падрабязнасці, нагадаю, да прыкладу, маральны імператыў Канта. Радавому ж чалавеку, звычайнаму, з інтэлектам ніжэй сярэдняга (не будзем крывіць душой, і прызнаём, што іх усё ж большасць), усвядоміць гэта недаступна. Таму грамадствам і выпрацаваны інстытут рэлігіі і цэрквы. Іх задача прымітывізацыя божай ідэі, тлумачэнне яе чалавеку на зразумелым яму мове. Натуральна, што Царква кіруецца людзьмі з усімі іх дадатнымі і адмоўнымі рысамі (а часцяком яна кіруецца і людзьмі далёкімі ад чалавечых і божых запаведзяў), таксама нясе ў сабе, не толькі дабро, але часта і зло, але, тым не менш, з'яўляецца нейкім маяком паказвальным праведны шлях. З развіццём адукацыі, культуры, этыкі і нават эканомікі, колькасць людзей разумных, інтэлектуальна развітых расце. Роля рэлігіі змяншаецца, агульначалавечыя каштоўнасці прызнаюцца шматлікімі дзяржавамі. Чалавецтва набліжаецца да свайго ідэалу — Богу. Але з за таго, што большасць насельніцтва зямлі ўсё ж па ранейшым не валодае здольнасцю да крытычнага мыслення, не здольна зразумець і прыняць уневерсальныя каштоўнасці, у сувязі з тым, што лідары дзяржаў (ды і рэлігійныя лідары таксама), эгаістычныя, авантурыстычныя, час ад часу адбываюцца крызісы маралі. Палітыка мультыкультуралізму, усеагульнай талерантнасці, ідэалогія грамадства спажывання, прывялі да крызісу маралі Заходняй часткі планеты. Прынцыпы гэтыя, цалкам вытлумачальныя з пункту гледжання Боскасці (як прыклад — анёлы то бясполыя!), яны не зразумелыя «простым» людзям. І іншая крайнасць на Ўсходзе — антыгуманныя, дыктатарскія, нэафашыстскіяе лозунгі і дзеянні, часцяком інспіраваныя рэлігіяй (джыхад), «глыбіннаму» народу блізкія і зразумелыя. Крызіс этыкі і маралі ахоплівае ўвесь свет, і чым гэта скончыцца пакуль не ясна. Але шляхі яго пераадолення ўсё ж зразумелыя: інтэлектуальнае развіццё Чалавецтва і кожнага чалавека. Гэта задача інтэлектуалаў. «Горад сонца» Кампанеллы, якім кіруюць мудрацы, пакуль утопія. Такая ж утопія, як і Рай на Зямлі. Але гэта не значыць, што да гэтага не трэба імкнуцца. І ўся адказнасць усё ж ляжыць на інтэлектуалах, іх задача змяніць свет усімі даступнымі сродкамі.
0 комментариев