Вы вызначыліся з маёй нацыянальнасьцю – я чалавек беларускамоўны. Бач, як яно атрымваецца: я чалавек белы, рускі, моўны. Скура белая – так. Гэта адзінае што не патрабуе тлумачэнняў. Рускі – жыву на абшары, дзе пануе мова, якая завецца русскай – з двумя “с”. Моўны - не забываюся на мову "власную" часін ВКЛ, якую таксама некаторыя вучоныя тагачасныя называлі рускай і , пры гэтым, мова мая з'яўлялася мовай безумоўнай бальшыні насельніцтва гэтай зямлі да ягонай акупацыі братамі з усходу.
Але гэтае вызначэньне нацыянальнасьці праз мову адбываецца толькі цяпер. Пасля распаду СССР русскі язык быў скарыстаны для кансервацыі савецкасьці у Беларусі, сёньня - для вайны ва Ўкраіне.. Зараз мільёнаў 100 трымае ў закладніках - з дапамогай тэлехунты.
І гэта адбываецца праз тысячу з маленькім хвосцікам год з моманту хрышэньня колькіх соцень кіяўлян нейкім князем, які падрадзіўся вазіць дзесяціну да Цар-горада, каб быць далучаным да цывілізацыі - мець магчымасьць разам з таварышчамі прадаваць там лыка, воск, пяньку.. Прадаваць свае і закупляць заморскія тавары.
А каб вызначыць гэтую дзесяціну для бога, які быў прадстаўлены на Зямлі рамейскім(і) імператарам(і), трэ было золата і срэбра, якое таварыства русь плаціла за тое, каб тавар сплаўляць - узвесіць жа. Праўда? Трэ было сцены мець і вароты ў іх - з вартай – каб захоўваць тавар. Трэ было ж мудрасьць мець - каб палічыць усё і зберагчы ад вар’я разбойнага. Вось так і прыйшла да нас цывілізацыя. Без дарог. Каб ніхто іншы не прыйшоў. Да Кіева РЭЧ давядзе. Рэчка, а не язык. А калі язык, то не мова, а ясак палонены. І свой храм Сафіі быў пазнакай таго, што там менавіта збіраецца павоз з ваколіц – дзеля падліку і вызначэньня даніны.
Не натхняе мяне ўсё гэта лічыць сябе рускай. Гарацкіх сёняшніх гэта натхняе , а мяне – не.
Мне падабаецца, калі горад месцам завуць. Мястэчкам. цікавае слова, таксама..
Праскочым вякоў 9 – як гэта прынята у шматлікіх гарацкіх вучоных і аналітыкаў.
Усё ж за гэтыя вякі, так ці інакш, але рускі - азначала - хрысціянскі. Толькі пахрышчаны праз Рым №2. Кім былі гэтыя князі, люд асабліва не праймаўся, галоўным было веравызнаньне. Хрысціянства не патрабавала адмаўляцца ад свае этнічнасьці - вунь колькі народаў і дзяржаў захавалася на сваіх спрадвечных месцах. Каралі не маглі тварыць што заўгодна – яны на каленях вымольвалі адпушчэньне грахоў. А на нашай – літоўскай зямлі – людзі пазнаёміліся з хрысціянствам, найперш, баронячыся ад русі кіеўскай, якая хрысціла агнём і мячом. З першага Рыма збольшага прыходзілі прапаведнікі – гэта потым крыжаносцы прыйшлі – таму што Еўропа паўстала перад пагрозай нашэсьця ардынцаў.. Гэта ўсё даволі складана. Вельмі хочацца паслухаць гісторыкаў – без шораў. Але мяне, дарэчы, заўсёды дзівіла, што ў манголаў усюды маглі быць шпіёны.. Як ім удавалася быць незаўважнымі ?
Пераскочым вякі вызначэньня рускасьці, як веравызнаньня і вякі хрышчэньня народаў , што жылі за Уралам - у русскую дзяржаўнасьць праз хрысціянскую веру і наадварот.
У ХХ-м. стагоддзі храмы былі знішчаны, святары забіты – засталіся працаваць у храмах толькі супрацоўнікі, якіх кантралявалі русскія таварышчы. Таму – пра рускую веру мы больш размаўляць не маем права. Пра язык ясакоў – таксама. А хто, дарэчы, спрабаваў калі-небудзь вызначаць нацыянальнасьць па языку? Былі такія нацысты на свеце? Вось замест пашпарта, ці карткі – язык высалапіць – і гатова! - ясна якой ты нацыянальнасьці.. ( Пазьняк прыйдзе - ён так і зробіць! Дрыжыце дзяды ў лапухах!)
Хрысціянства стварыла еўрапейскую цывілізацыю – гэта я безумоўна прызнаю і аддаю яму даніну павагі.. Яно менавіта складнік маёй нацыянальнасьці – так. Хрысціянства, а не рускасьць.
Даніна павагі - дань уваженія – вы толькі пачуйце сваю русскую мову. Як у ёй русь ушкуйная гучыць. Гэта не значыць, што я не паважаю які люд тарговы. Вельмі паважаю. Гэта дзейнасьць можа быць сапраўдным мастацтвам. Толькі на тутэйшай зямлі мастацтва гэтае стала занадта пачварным. Як пачалося – тым і сканчаецца. Быць рускім – гэта значыць аддаць сваё жыцьцё ў рукі прахадзімцам. Сёняшні дзень аб гэтым сведчыць.
Мая нацыянальнасьць – тутэйшая зямля. Я не прахадзімец. Я лічу гэты бераг літус сваёй радзімай.
Ён, як мінімум, пачынаецца дзесь за Пінскам – з гэтага боку Палесься – мора-балота, ў якім славяне зарадзіліся, як пішуць многія вучоныя. Ці можа людзі там ад лаўцоў хаваліся – такую версію я дапускаю – як і некаторыя вучоныя.
Вось такія, ідэі, пане Aliaksandr. І мне улада не патрэбная. Мне проста цікава, як яно магло так стацца, што гэтая жуйка ідэалагічная дагэтуль мае сваіх аматараў яе перажаваць..
Цікава – не больш.
Так узвілася я з-за вашай прапановы перасяліцца кампактна – бо, колісь - гадоў з 20 таму, нейк прачытала – хутчэй выхапіла падчас прагляду вялізнага тэксту у ЛІМе такі заклік-плач : вось бы сабраць белмоўных дзе на лапіку зямлі, каб яны маглі захаваць сваю ідэнтычнась, мову і культуру.. Але ж і раззлавала мяне гэта прапанова. Нават і не магу словаў падабраць для вызначэньня эмоцыі – тагачаснай. Можа абурыла дабравольнае адмаўленне ад краіны, ад роднай зямлі.. Вось хачу удакладніць - гэта быў плач з нагоды Чарнобыля і лапік зямлі меркавася недзе чысты для мільёна бедных беларусаў, хоць аднаго з усіх, каб уратаваць ад радыяцыі.. Абурыў менавіта гэты мільён..
Сыход у балоты ужо быў і нічым добрым не скончыўся. Ды і балоты ўжо асушаныя – хоць бы вецер іх у пустыню не ператварыў.. Слой тутэйшай чалавечнасьці лёгка можа стаць пылам.. Канчаткова. Што ён для вас? Менавіта гэтым вызначыцца вашая нацыянальнасьць.
Мне сучаснасьць – падабаецца. Натоўпы – не цярплю, але людзей – здалёк – вельмі люблю. Усіх. А побач патрэбны зусім ня многія.
За магчымасьць не памерці чучхейцам камуністычным вельмі ўдзячна еўрапейскай цывілізацыі - усяму, так званаму, Захаду. За велічнасьць культуры – кітайцам удзячная. І мове русскай – праз яе збольшага ўся інфармацыя прыходзіць. Сапраўднае адкрыцьцё для мяне – далучанасьць да украінскай мовы.
Ніякай патрэбы цяпер няма ў тэлехунтаўскай прадукцыі,
якая ёсьць сапраўднай мерцьвячынай. Гэта сумна і жахліва. І для націдэі на зямлі тутэйшай абавязкова патрэбна мова народаў, якія тут жылі спрадвеку. А гэта – белыя тутэйшыя – балтскія плямёны. Значыць трэба імкнуцца іх мову ведаць. Каб разумець. Разумееце? Ці поні маеце толькі. Прабачце.